آلودگی خاک

خاک یکی از منابع مهم و ارزشمند طبیعت است. خاک ها به عنوان پالاينده هاي طبيعت محسوب مي شوند . علاوه بر اينکه تأمين کننده مواد غذايي هستند ، خاصيت تصفيه کنندگي نيز دارد . اين خاصيت خاک در اثر خواص فيزيکي آنها ( عمل نفوذ آب از منافذ ) ، خواص شيميايي آنها ( جذب سطحي و تبخير ) و خواص زيستي آنها ( تجزيه و فساد مواد آلي ) حاصل مي گردد .

بدون داشتن خاک سالم حیات و زندگی روی زمین امکانپذیر نخواهد بود. 95% غذای انسان از زمین حاصل میشود. برنامه ریزی برای داشتن خاکی سالم و تولید کننده لازمه بقای انسان است. ورود مواد، ارگانیسمهای زیستی یا انرژی به درون خاک سبب تغییر کیفیت خاک میشود. همین مسئله باعث میشود که خاک از حالت طبیعی خود خارج شود.

خاک از دو بخش تشکیل شده است. یکی بخش زنده خاک و دیگری بخش مرده خاک میباشد. بخش مرده خاک شامل سنگهای هوازده و مواد معدنی حاصل از پوسیدگی گیاهان و جانوران میباشد (که مواد آلی یا هوموس نامیده میشود) و هوا و آب نیز در این بخش قرار میگیرند. اما خاک زنده، خاکی است که دارای جانوران کوچک همچون حشرات و کرمها است و در آن گیاهان، قارچها، باکتریها و سایر میکروبها قرار دارند. نمونه بارز خاک 50% مواد معدنی و آلی و 50% هوا و آب دارد که فضاهای خالی موجود در خاک را پر میکند و ارگانیسمهای زنده خاک را نگه میدارد.

بر اثر فعالیتهای مختلف انسانی، خاک دچار آلودگی میشود. اکثر این آلودگی ها بر اثر تصادف وسایل نقلیه ای که مواد آلوده کننده جا به جا میکنند، اتفاق می افتد.آلوده کننده های دیگری که سبب آلودگی خاک میشوند شامل اتومبیلها، کامیونها و هواپیماهایی هستند که زباله جا به جا نمیکنند ولی موادی از قبیل سوخت حمل میکنند، که بر اثر ریخته شدن و خارج شدن آنها از وسیله نقلیه آلودگی خاک رخ میدهد.عواملی مانند فعالیتهای انسانی نیز باعث آلودگی خاک میشوند. ریختن مواد سمی مانند انواع حلالها، مواد رنگی و شوینده ها آلودگی زمین و خاک را گسترش میدهند.

خاک ها به عنوان پالاینده های طبیعت محسوب می شوند . علاوه بر اینکه تأمین کننده مواد غذایی هستند ، خاصیت تصفیه کنندگی نیز دارد . این خاصیت خاک در اثر خواص فیزیکی آنها ( عمل نفوذ آب از منافذ ) ، خواص شیمیایی آنها ( جذب سطحی و تبخیر ) و خواص زیستی آنها ( تجزیه و فساد مواد آلی ( حاصل می گردد .

عوامل آلودگي خاک:

- عوامل کشاورزی

- فعالیت های صنعتی

- عوامل نفتی

- زباله ها

زباله ها:

یکی از مهمترین منابع آلوده سازی خاک ها زباله ها می باشند . زباله ها می توانند به داخل زمین نفوذ کنند و منابع آبی را نیز آلوده کنند .

روش های دفع زباله به طرق زیر است :

روش دفن

روش سوزاندن

روش بازیافت

در روش دفن ، مناطقی به نام لندفیلد ایجاد می کنند و زباله را در آنجا دفن می کنند . در این روش زباله را در زیر زمین مدفون می کنند تا از سطح زمین پاک شود ولی مشکلات بعدی ایجاد می شود . این مشکلات شامل :

1- آلودگی منابع آبی

2- تولید بوی بد و گازسمی متان که خطر آتش سوزی را فراهم می کند .

3- تجمع حشرات و موجودات موذی

برای رفع این مشکلات اقدامات زیر پیشنهاد می شود :

- بکارگیری فن آوری مؤثر برای دفن مثل فشرده سازی و پوشانیدن روزنه ها

- دفن زباله ها بالاتر از مرتفع ترین سطوح آب های زیرزمینی

- ایجاد لایه های غیرقابل نفوذ در ساختمان لندفیلدها

- ایجاد سیستم زهکشی برای جمع آوری شیرابه ها

- استفاده از گازهای تولید شده در لندفیلدها

در روش سوزاندن تمام زباله ها را در محلی دور از محل سکونت جمع آوری می کنند و بعد آنها را آتش می زنند . یکی از بدترین روش های دفع زباله همین روش سوزاندن است زیرا ایجاد گازهای بسیار سمی می کند که باعث آلودگی هوا می شود که جبران ناپذیر است و بعد مشکلات خاکستر زباله ها همچنان باقی می ماند و آلودگی بصری چشم اندازی ایجاد می کند .

بهترین روش دفع زباله روش بازیافت است . انسان می تواند با ذخیره برخی مواد زائد و استفاده مجدد از آنها به کاهش مقدار ضایعات کمک کند . در این روش نه تنها از ایجاد زباله های بیشتری جلوگیری می کنیم بلکه در هزینه نیز بسیار صرفه جویی می گردد .

فعالیتهای صنعتی:

در اکثر شهرها شاهدیم که پساب‌های کارخانه‌ها به رودخانه‌ها ریخته می‌شود که این مسئله علاوه بر آلودگی آب‌های سطحی و آلودگی خاک به آلوده شدن منابع زیرزمینی نیز منجر می‌شود. دود و آلاینده‌هایی که به‌صورت گاز و بخارات سمی از دودکش‌های عظیم کارخانه‌ها بیرون می‌آید، علاوه بر آلودگی‌های هوای شهرها و ایجاد مشکلات تنفسی برای انسان‌ها باعث تشکیل باران اسیدی می‌شود. بیشترین آلودگی‌ها در منابع خاک، در اطراف پالایشگاه‌هاست.

مقاومت و پایداری عناصر سنگین در خاک نسبت به سایر آلاینده‌ها بسیار طولانی بوده و آلودگی خاک توسط فلزات سنگین تقریبا دائمی است. فلزات سنگین شامل سرب، کادمیوم،

نقره و جیوه هستند که اثرات زیانبار آنها بر موجودات زنده ثابت شده است و بارها موجب حوادث زیست محیطی شده‌اند. بعضی از این اثرات زیانبار فلزات سنگین شامل موارد زیر است: اختلال فعالیت‌های بیولوژیک خاک، اثرات سمی بر گیاهان و اثرات زیانبار بر انسان در اثر ورود مواد به زنجیره غذایی.

این روش ها شامل کلیه آلاینده هایی است که توسط کارخانجات وارد خاک می شود .

این پسماندها شامل :

پسماندهای صنایع فولاد و نیروگاه ها

پسماندهای صنایع شیمیایی

پسماندهای صنایع ذوب آهن و فولادسازی

پسماندهای صنایع فلزکاری

پسماندهای صنایع نفت ( استخراج و پالایش )

پسماندهای صنایع چوب ، سلولز و کاغذ سازی

پسماندهای صنایع چرم سازی

پسماندهای صنایع مواد غذایی

می باشند .

بحث عمده آلودگی های صنعتی تجمع فلزات سنگین در خاک است . این فلزات شامل سرب ، کادمیوم ، نقره و جیوه هستند که اثرات زیانبار آنها بر روی موجودات زنده ثابت شده است و بارها موجب حوادث زیست محیطی شده اند . بعضی از این اثرات شامل :

1- اختلال فعالیت های بیولوژیک خاک

2- اثرات سمی روی گیاهان

3- اثرات زیانبار روی انسان در اثر ورود مواد به زنجیره غذایی می باشند .

سه روش اصلي براي پاکسازي خاک وجود دارد:

1- ميتوان خاک را تا عمق مشخصي حفر کرد از منطقه مورد نظر دور کرد و سپس آن را ترميم کرد.

2- ميتوان خاک را در همان منطقه اي که وجود دارد به صورت درجا ترميم کرد.

3- روش ديگر، روشي است که خاک را در منطقه نگه ميدارند و به آن مواد کمکي براي جلوگيري از گسترش آلودگي به گياهان، جانوران و انسان وارد ميکنند.

معمولاً براي جلوگيري از انتشار آلودگي خاک بر روي خاک پلاستيک بزرگي ميکشند تا آب باران به درون آن نفوذ نکند و آلودگي به ساير مناطق راه پيدا نکند.

روشهاي ترميم خاک شامل استفاده از آب براي خارج کردن آلاينده ها از خاک، استفاده از حلالهاي شيميايي يا هوايي، يا از بين بردن آلاينده ها با کمک سوزاندن، کمک به ارگانيسمهاي طبيعي براي شکستن اتمهاي آلاينده ها، اضافه کردن مواد به خاک براي محافظت آن و جلوگيري از انتشار آلودگي به ساير نقاط.

راههای مناسب جهت ترمیم خاک کشاورزی

سه روش اصلی برای پاکسازی خاک وجود دارد:

۱- میتوان خاک را تا عمق مشخصی حفر کرد از منطقه مورد نظر دور کرد و سپس آن را ترمیم کرد.

۲- میتوان خاک را در همان منطقه ای که وجود دارد به صورت درجا ترمیم کرد.

۳- روش دیگر، روشی است که خاک را در منطقه نگه میدارند و به آن مواد کمکی برای جلوگیری از گسترش آلودگی به گیاهان، جانوران و انسان وارد میکنند.

معمولاً برای جلوگیری از انتشار آلودگی خاک بر روی خاک پلاستیک بزرگی میکشند تا آب باران به درون آن نفوذ نکند و آلودگی به سایر مناطق راه پیدا نکند.

روشهای ترمیم خاک شامل استفاده از آب برای خارج کردن آلاینده ها از خاک، استفاده از حلالهای شیمیایی یا هوایی، یا از بین بردن آلاینده ها با کمک سوزاندن، کمک به ارگانیسمهای طبیعی برای شکستن اتمهای آلاینده ها، اضافه کردن مواد به خاک برای محافظت آن و جلوگیری از انتشار آلودگی به سایر نقاط .

 

 

آلودگی خاک خطرناک‌تر از آلودگی هوا

خطر آلودگی خاک کمتر از خطر آلودگی هوا نیست اما از آنجایی که این آلودگی ملموس نیست کمتر به آن توجه می‌شود. » آلودگی خاک اما تنها پایتخت را تهدید نمی‌کند بلکه بسیاری از شهرهای ما اینک در معرض این خطر قرار دارند. هرگونه تغییر در ویژگی اجزای تشکیل دهنده خاک به‌طوری که استفاده از خاک ناممکن شود، آلودگی خاک نامیده می‌شود. آلودگی خاک باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و کاهش رشد و نمو گیاهان و در نهایت منجربه فرسایش خاک و بیابان‌زایی می‌شود. درحال حاضر در کشورهای اروپایی برای جلوگیری از آلودگی خاک عامل بازدارنده‌ای با عنوان «قانون خاک» وجود دارد که موجب شده تا حد زیادی از افزایش آلودگی‌های خاک جلوگیری شود.

این قانون اخیراً در کشور ما مطرح شده و در انتظار اجرای صحیح آن هستیم. مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط‌‌‌زیست درباره قانون جلوگیری از آلودگی خاک‌های ایران می‌گوید:«اگر واحدی منجر به آلودگی خاک مناطق اطراف خود شود در مرحله اول به ۶ ماه تا ۲ سال حبس و در مراحل بعدی به پرداخت جرایم نقدی محکوم می‌شود، البته سعی شده تا از جرایم نقدی کمتر استفاده شود، زیرا تعیین میزان جریمه نقدی با توجه به وسعت آلودگی کار دشواری است و معمولاً نمی‌توان وسعت آلودگی را به‌طور دقیق مشخص کرد. همچنین واحد آلاینده موظف است برای رفع آلودگی ایجاد شده مشاور و پیمانکار استخدام کند تا زمانی که خاک به حد استاندارد می‌رسد و خطری منطقه را تهدید نمی‌کند کار خود را ادامه دهد.»

هزینه‌های پاکسازی‌ محیط‌‌‌زیست

تا سال ۲۰۰۰در ایالات متحده حدودا ۲درصد از درآمد ناخالص ملی صرف پاکسازی محیط‌‌‌زیست و کنترل آلودگی شده است. این میزان۵۰ درصد مبلغی است که ما برای پوشاک خود می‌پردازیم و ۳۳ درصد مبلغی است که به نیروهای نظامی پرداخت می‌شود.

پس از سال۲۰۰۰ این مبلغ به بیش از ۸/۲ درصد از تولید ناخالص ملی افزایش یافته است. به استثنای هلند، هیچ کشور دیگری به این میزان روی مشکلات زیست محیطی سرمایه‌گذاری نمی‌کند.

آلودگی خاک در ایران

براساس آمار، درصد کمی از فاضلاب‌های صنعتی و خانگی در کشور تصفیه ‌شده و بخش عمده فاضلاب‌های خانگی و صنعتی کشور بدون تصفیه و به‌صورت خام وارد محیط‌‌‌زیست می‌شود که این روند، آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی را در پی دارد که نمونه بارز آن افزایش میزان نیترات در آب چاه‌هاست. یکی از موارد آلودگی خاک که خوشبختانه در کشور ما کمتر دیده می‌شود، باران‌های اسیدی است.یکی از اقدامات سازمان محیط‌‌‌زیست برای جلوگیری از بارش باران اسیدی مخالفت شدید با تاسیس کارخانه کک‌سازی‌ در منطقه سوادکوه است. اطلس آلودگی خاک‌های ایران در حال تهیه است که به‌زودی آمار دقیقی از میزان آلودگی خاک در کشور به دست می‌آید.

تا به امروز مناطق زیر در شمار آلوده‌ترین مناطق ایران گزارش شده‌اند: استان اصفهان؛ جنوب تهران؛ عسلویه بوشهر؛ زمین‌های اطراف مس سرچشمه؛ استان سیستان و بلوچستان؛ بخش عمده‌ای از خوزستان.

آلودگی خاک در تهران

آلودگی‌های ناشی از نشت نفت لوله‌های انتقال نفت در جنوب تهران یکی از آلاینده‌های خاک در تهران گزارش شده است.

استفاده از سموم کشاورزی در سطح استان تهران از دیگر آلاینده‌های خاک ذکر می‌شود.

بارش باران‌های اسیدی به‌علت وجود آلودگی زیاد در هوای تهران نیز از دیگر موارد آلوده‌کننده خاک در این شهر به شمار می‌آید.

اثر شوینده‌ها در خاک

وجود شوینده‌ها در فاضلاب نفوذپذیری خاک را افزایش داده و میکروارگانیسم‌ها و حتی مولکول‌هایی که به‌طور معمول نمی‌توانند از صافی‌های خاک عبور کنند در حضور شوینده‌ها قادر خواهند بود از خلل و فرج لایه‌های متوالی و مختلف خاک عبور کنند و موجب آلودگی میکروبی آب‌هایی شوند که در فاصله زیاد نسبت به سطح زمین قرار دارند.

آلودگی کشاورزی

استفاده بیش از حد سموم و کودهای کشاورزی، آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌ها در دام و آبیاری مزارع با فاضلاب‌های آلوده از عوامل کشاورزی مؤثر در آلودگی خاک است. سرطان، بیماری‌های عصبی و تنفسی و پوستی از اثرات درازمدت آفت کش‌ها بر انسان است.

آفت‌کش‌ها از راه‌های مختلفی وارد خاک می‌شوند که عبارتند از: ‌از طریق کاربرد مستقیم آنها در خاک؛ از طریق سمپاشی و برگشت مستقیم ذرات سموم معلق در هوا به زمین؛ ‌سموم جذب شده در سطح ذرات خاک معلق در هوا و نشست آنها بر زمین و بقایای نباتی که به خاک اضافه می‌شوند و سموم جذب شده به وسیله موجودات زنده خاک (غیرذره‌بینی) است. کودهای شیمیایی خواص خاک را تغییر می‌دهند یعنی نفوذپذیری خاک را نسبت به هوا و آب کم می‌کنند و اصطلاحاً خاک‌ها را سخت می‌کنند.

سموم شیمیایی نیز در خاک آلودگی ایجاد می‌کنند. تعدادی از آفات به‌ویژه حشرات در مقابل سموم مصرفی مقاوم می‌شوند که ناچار هستیم یا تعداد سمپاشی را افزایش دهیم یا غلظت سموم را بالا ببریم. این سموم به راحتی تجزیه نمی‌شوند و برای سالیان دراز در خاک باقی می‌مانند.

سموم شیمیایی وآلودگی خاک

رشد سریع جمعیت، افزایش درآمد سرانه وبهبود سطح زندگی، همه از عوامل افزاینده تقاضا برای مواد غذایی بیشتر وبهتر بشمار می آیند و رویارویی با چنین شرایطی ایجاب می کند که خود را برای جوابگویی به این نیاز آماده کنیم. برای رسیدن به این هدف استفاده از سموم شیمیایی در سطح گسترده ای بخدمت گرفته شده است. غافل ازآن که همین سموم شیمیایی گر چه بظاهر کیفیت ومیزان محصولات کشاورزی را افزایش داده است،ولی دردراز مدت اثرات سوء بسیار در محیط زیست پدید خواهند آورد.

راه های ورود سموم شیمیایی به خاک

از طریق کاربرد مستقیم آنها در خاک

از طریق سمپاشی وبرگشت مستقیم ذرات سموم معلق در هوا به زمین

سموم جذب شده در سطح ذرات خاک معلق در هوا ونشست آنها بر زمین

بقایای گیاهانی که حاوی سموم هستند وسرانجام به خاک اضافه می شوند.

سموم جذب شده بوسیله موجودات زنده خاک

عوامل موثر در پایداری سموم شیمیایی در خاک

طبیعت شیمیایی سموم:طبیعت شیمیایی سموم بوسیله پایداری شیمیایی، قابلیت گریز از محیط، قابلیت انحلال ، غلظت وبالاخره فرمولاسیون آنها مشخص می گردد.

نوع خاک : پایداری سموم در خاک ،تابع بافت ومیزان مواد آلی محتوای آن است.

میزان مواد آلی : ماده آلی خاک ،یکی از عوامل مهم وموثر در پایداری سموم می باشد.

میزان رس : یکی از عوامل موثر در پایداری سموم، میزان مواد کلوئیدی موجود در خاک است.

درجه حرارت : سموم اصولا از طریق تجزیه شیمیایی وباکتریایی وبصورت گاز یا بخار از خاک خارج می شوند وتمام این فرآیندها ، تحت تاثیر درجه حرارت محیط قرار دارند.

رطوبت خاک : در اغلب موارد میزان انتشار سموم در خاک با رطوبت نسبی آن افزایش می یابد.

پوشش گیاهی : اثر سایه افکنی گیاهان ممکن است تا حد زیادی در درجه پایداری سموم تاثیر گذار باشد.

شخم زدن : زمان پایداری سموم رادر خاک می توان با شخم زدن های مکرر کاهش داد.

اسیدیته خاک : سموم فسفره در خاک های اسیدی پایداری بیشتری نشان می دهند.

یون های معدنی : اثر نوع ومیزان کانی های خاک ، بر زمان پایداری سموم از طریق تاثیر در ساختمان وتیپ خاک اعمال می گردد.

نقش سموم برروی موجودات زنده خاک

در شرایط طبیعی هر ذره ای از خاک در تماس وارتباط مستقیم با تعداد زیادی از موجودات زنده ای است که هرچند این موجودات از نظر کمی جزء بسیار کوچکی از حجم کل خاک را تشکیل می دهند واز این لحاظ در مقابل مواد بیجان، ناچیز جلوه می کنند، ولی در واقع هر گروه از آنها مانند سلول های عضوی از یک پیکرزنده، جزیی از هستی خاک محسوب می شوند. سمومی که در خاک پایدار میمانند، می توانند موجودات زنده خاک را به شیوه های زیر تحت تاثیر قرار دهند:

مسموم کنندگی مستقیم

تاثیرات ژنتیکی

تاثیر بر فعالیت ها،تولید مثل، سوخت وساز و...

جذ ب در اندام های موجودات زنده

آلودگی نفتی

مواد نفتی و مشتقات آنها در اثر حمل و نقل یا ذخیره سازی ممکن است موجب آلودگی خاک شود . هرقدر مواد نفتی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کنند رفع آن آلودگی مشکل تر خواهد بود . آلودگی های نفتی یک پیامد اجتناب ناپذیر از افزایش سریع جمعیت و فرایند صنعتی شدن است که به‌دنبال آن آلودگی خاک توسط مواد هیدروکربنه نفتی به شکل وسیع در اطراف تاسیسات اکتشاف و پالایش و به شکل موضعی در مسیرهای انتقال این مواد قابل مشاهده است. برخی از باکتری ها و میکرو ارگانیسم ها در خاک می توانند موجب تجزیه مواد نفتی شوند که در بخش زدودن آلودگی به روش بیولوژیکی مورد بحث قرار می گیرند . علاوه بر انتشار مستقیم این آلاینده‌ها، غبارات حاصل از سوخت گازهای همراه نفت، طی سالیان متمادی توانسته مواد سمی و مضری به خاک‌های منطقه اضافه کند هرچقدر مواد نفتی به عمق بیشتری از خاک نفوذ کند، رفع آلودگی آن مشکل‌تر و هزینه آن چندین برابر خواهد بود.

راه های کنترل اثرات آلودگی مواد نفتی به شرح زیر است :

1- جلوگیری نکردن از پخش مواد نفتی در سطح گسترده

2- بهبود تهویه خاک از طریق شخم زدن و همزدن

3- افزایش عناصر غذایی به خاک مانند نیتروژن و فسفر

4- تلفیق خاک با میکروارگانیسم های تجزیه کننده مواد نفتی

انواع آلاينده هاي خاك

دور ريز ضايعات به خاك

زباله هاي صنعتي ، خانگي يا بهداشتي

ضايعات فلزي

مواد جامد خطرناك مثل آزبست ، سرب ، روي ، نيكل و...

مايعات شامل

پساب صنعتي

مواد شيميايي مانند اسيدها و بازها ، انواع مواد شوينده

مواد خطرناك مثل انواع سموم شيميايي ، حشره كش ها ، و...

مواد سوختي و نفتي (گازوئيل ، مازوت و...)

شيرابه زباله ها و زنگاب فلزات

بهداشت خاک و اهمیت آن

از دیدگاه جهانی پس از آب وهوا،خاک سومین جزء عمده محیط زیست تلقی می شود.

توسعه بخش کشاورزی ،بیش از هر زمانی اهمیت خاک را نمایان ساخته است.

آلودگی آب وهوا ،آلودگی خاک رانیز به د نبال خواهد داشت.

خاک در اثر بی مبالاتی بشر به شدت بوسیله مواد شیمیایی از جمله فلزات سنگین وفرآورده های صنعت نفت آلوده شده وازاین طریق وارد زنجیره غذایی، آبهای سطحی یا زیر زمینی گشته وسرانجام وارد بدن انسان میشود.

در بسیاری از نقاط دنیا بدلیل کمبود هایی که در توزیع کود های شیمیایی وجود دارد ،از مدفوع انسان وحیوان بعنوان کود کشاورزی استفاده می شود.

آلودگی خاک بوسیله عوامل بیولوژیکی بیماریزا

گروه اول : اورگا نیسم های بیماریزای دفع شده انسان که بوسیله تماس مستقیم با خاک آلوده ویا مصرف میوه وسبزیجات روئیده شده در خاک آلوده به انسان منتقل می شود. ( انسان – خاک – انسان ) مانند وبا،تیفوئید، اسهال باسیلی، آسکاریس و...

گروه دوم : اورگا نیسم های بیماریزای حیوانات که در اثر تماس مستقیم افراد با خاک آلوده به مواد دفعی حیوانات به انسان منتقل می گردد . ( حیوان – خاک – انسان ) مانند لپتوسپیروز، سیاه زخم، تب کیو و...

گروه سوم : اورگا نیسم های بیماریزا که بطور طبیعی در خاک یافت می شوند وانسان در اثر تماس مستقیم با این قبیل خاکها آلوده می شود. ( خاک – انسان ) مانند کزاز،بیماری های قارچی وبوتولیسم

نقش ترکیبات معدنی مسموم کننده در آلودگی خاک

در سال های اخیر آلودگی خاک ناشی از کاربرد ترکیبات معدنی مانند جیوه، کادمیوم،سرب،ارسنیک،مس، روی،نیکل، منگنزو...مورد توجه قرار گرفته است. فلزات سنگین اغلب در ترکیبات قارچ کش های آلی،علف کش ها وحشره کش هاشرکت دارند وموجبات آلودگی خاک را فراهم می کنند. همچنین فلزات سنگین در فاضلاب های شهری وصنعتی نیز وجود دارند که بخشی از آنها باعث آلودگی خاک می شوند.

شیوه های کاهش آلودگی ناشی از ترکیبات معدنی سمی :

عدم یا کاهش کاربرد آنها در خاک

مدیریت صحیح خاک وگیاه در جهت ممانعت از گردش بیشترآنها

کاهش آلودگی هوا

آلودگی خاک ناشی از فضولات آلی

پتانسیل آلودگی فضولات آلی مانند فضولات خانگی،صنعتی وکشاورزی زیاد بوده ودر نتیجه می تواند به عنوان یکی از عوامل موثر آلوده کننده منابع آب، خاک ودر شرایطی هوا بشمار آیند. از آنجاکه ترکیبات متشکله فضولات آلی تغییرات زیادی را نسبت به یکدیگر نشان می دهند، لذا اگر بدون آگاهی از کیفیت ترکیبی آنها ونیاز غذایی گیاهان مورد استفاده قرار بگیرند، خساراتی را ببار خواهند آورد. اما چنانچه قبل از بکارگیری فضولات آلی در خاک از عدم آلودگی آنها اطمینان حاصل گردد ،استفاده از آنها در کمک به افزایش تولید وبهبود حاصلخیزی خاک کاملا چشمگیر خواهد بود.