آلرژی به دستکش پزشکی لاتکس Latex allergy

لاتکس توسط گیاهی بنام Hera brasiliensis تولید می شود و به شکل مایع شیری رنگ می باشد این محصول در صنعت طی پروسه های گوناگونی و اشکال مختلف مثل دستکشها بادکنکها و … به کار می رود . در کارخانه های تولیدی به این مورد ، مواد شیمیایی افزوده می گردد تا دوام کالای تولیدی افزایش پیدا کند و با اکسیژن موجود در هوا فعل و انفعالات انجام ندهد .

محصولات زیادی وجود دارند که در ساختار آنها لاتکس به کار رفته است ولی عمده محصولاتی که منجر به واکنش های آلرژیک می شوند دستکشها ، بادکنکها و کاندوم می باشند . ندرتاً دیده شده است که فرد حساس به لاتکس با کالایی چون نوار پلاستیکی – مداد پاک کن قسمتهای لاستیکی اسباب بازی یا اجزای پلاستیکی تجهیزات طبی ، نوارهای موجود در لباس یا سرشیشه و پستانک شیرخواران واکنش بدهد .

حساسيت‌هاي پوستي تنفسي ناشي از دستكش لاتكس

مشكلي شايع و در پاره‌اي از موارد تهديدكننده حيات در كاركنان مراقبت سلامت مي‌باشد. برخي از سوابق زمينه‌اي احتمال بروز اين واكنش‌ها را افزايش مي‌دهند. هدف از اين مطالعه بررسي عوارض ناشي از استفاده از دستكش‌هاي لاتكس و عوامل زمينه‌ساز در گروهي از كاركنان شاغل در مراكز دندانپزشكي نظامي بوده است.

روش بررسي:

در اين مطالعه توصيفي- مقطعي كاركنان با حداقل سه ماه سابقه كار و استفاده مكرر و روزمره از دستكش لاتكس از نظر جنبه‌هاي مختلف حساسيت به لاتكس و نيز سوابق پزشكي و عوامل زمينه‌ساز مرتبط با بروز حساسيت‌ها مانند درماتيت دست، آتوپي و آلرژي به مواد غذايي با استفاده از پرسشنامه (MUSC) Medical University of South Carolina مورد بررسي قرار گرفتند.

يافته‌ها:

تعداد 330 نفر در اين بررسي شركت داده شدند كه داراي ميانگين سني 6/31 سال و متوسط طول مدت خدمت هشت سال بودند. بيشترين گروه شغلي افراد را دندانپزشكان تشكيل مي‌دادند. 3/70% افراد درجاتي از حساسيت‌هاي ناشي از لاتكس را تجربه كرده بودند. از نظر سوابق پزشكي در 8/21% افراد سابقه آتوپي، در 5/34% موارد پيشينه از حساسيت به مواد غذايي مختلف مشاهده شد و سابقه درماتيت دست در 1/19% افراد مشهود بود، تفاوت شیوع واکنش‌های پوستی و تنفسی در بین افراد واجد و فاقد عوامل زمینه‌ساز معني‌دار به‌دست آمد.

در اين مطالعه شيوع عوارض نسبت به مطالعات مشابه بيشتر بود. به‌دليل ارتباط واكنش‌هاي حساسيتي ناشي‌از لاتكس و برخي از سوابق‌پزشكي گزينش‌طبي افراد در ابتداي استخدام و پايش دوره‌اي سلامت‌آنان از جهت مشكلات ذكر شده كاملا ضروري مي‌باشد.

انواع واکنشهای آلرژیک در افراد حساس به لاتکس

عمدتاً دو نوع واکنس آلرژیک به لاتکس ممکن است رخ بدهد .

1- واکنش حساسیت تاخیری به صورت اگزمای تماسی که 36-12 ساعت بعد از تماس با محصولات حاوی لاتکس روی می دهد و بیشتر در افرادی که دستکش لاتکس استفاده می کنند دیده می شود به طوری که روی دستها یا حتی قسمتهای دیگر بدن که در تماس بوده ضایعات ایجاد می شوند . البته اگزمای تماسی به دنبال حساس شدن به مواد شیمیایی که حین تولید محصولات حاوی لاتکس استفاده می شود نیز رخ می دهد . این نوع حساسیت معمولاً واکنشهای تهدید کننده حیات ایجاد نمی کند .

2- واکنش حساسیت فوری یا با واسطه IgE : شدیدترین و جدی ترین واکنش آلرژیک به لاتکس است و مثل انواع دیگر آلرژی وابسته به IgE بیماران قبلاً در معرض لاتکس قرار گرفته اند و IgE اختصاصی علیه لاتکس در آنها وجود دارد . در مواجهه های بعدی علائمی چون خارش – قرمزی – تورم – عطسه – خس خس ممکن است رخ دهد و ندرتاً بیمار ممکن است واکنش های مهلک مثل آنافیلاکسی به صورت شوک تنفسی شدید – افت فشار خون و … نشان بدهد که اگر سریعاً درمان نشود . می تواند کشنده باشد

شدت واکنشهای حساسیتی به لاتکس به دو عامل بستگی دارد :

الف – میزان و درجه حساسیت فرد

ب ـ‌ مقدار ماده حساسیت زا ( آلرژی ) که وارد بدن فرد شده است شدیدترین حالت وقتی است که لاتکس در تماس با قسمتهای مرطوب بدن و یا ارگانهای داخلی ( حین عمل جراحی ) قرار بگیرد . در این شرایط میزان زیاد آلرژی جذب خواهند شد . لاتکس ممکن است از طریق هوا انتشار یابد و باعث علائم تنفسی گردد . به عنوان مثال پروتئین های لاتکس به پودر ( آرد ذرت ) دستکش چسبیده و در هوا منتشر میگردند . هنگام استفاده از دستکش لاتکس حاوی پودر – ذرات معلق در هوا از طریق تنفس استنشاق می شود و در تماس با بینی و چشم قرار گرفته و باعث ایجاد علائم می گردد . غلظت و تراکم بالای این ذرات معلق در هوای اتاق عمل و ICU وجود دارد که اندازه گیری شده است . برای کاهش این واکنش ها از دستکش بدون پودر و یا دستکش های ساخته شده از جنس نیترین و یا ونیل استفاده می شود .

شیوع آلرژی به لاتکس

گروه خاصی از افراد که به طور مکرر در معرض لاتکس هستند شانس بالایی در واکنش های آلرژیک با واسطه IgE نسبت به لاتکس دارند . این گروههای خاص شامل :

افراد مبتلا به spinal bifida (‌ناهنجاریهای ستون فقرات )

افراد مبتلا به بیماریهای مادرزادی سیستم ادراری که نیاز به جراحی های مکرر دارند .

در این دو گروه 50% شانس وجود دارد که حساسیت به لاتکس نشان بدهند .

پرسنل بهداشتی – درمانی و کلیه افرادی که نیاز دارند از دستکش لاتکس استفاده کنند 10% شانس حساسیت به لاتکس دارند .

کسانی که بطور مکرر به دلایل گوناگون نیازمند جراحی یا اقدامات طبی بوده اند که باعث شده است مکرراً در تماس با دستکش لاتکس قرار گیرند

کارگران کارخانجات لاستیک سازی

در فرد بالغ طبیعی شانس حساسیت به لاتکس حدود 6% است با توجه به اینکه برخی میوه ها حاوی آلرژی های مشابه به لاتکس هستند . فردی که حساسیت به لاتکس دارد ممکن است نسبت به این میوه ها که شامل موز – کیوی و شاه بلوط است نیز حساسیت نشان بدهد .

ارزیابی و درمان

اولین اقدام در جهت درمان آلرژی به لاتکس مراجعه به آلرژیست است متخصص آلرژی پس از گرفتن شرح حال و معاینه – تست های تشخیصی لازم را توصیه خواهد کرد. اگر فردی حساسیت به لاتکس دارد ضمن اینکه باید خانواده و همکاران وی از این موضوع اطلاع داشته باشند باید گردنبند و یا دستبندی که مشخصات بیماری و حساسیت او را ثبت کرده به همراه داشته باشد.

همچنین به همراه داشتن epinephrin ( اپی نفرین خود تزریق ) هنگامیکه خطر آنافیلاکسی وجود دارد . برای این افراد ضروری است ضمناً لازم است بیمار حتی المقدور از تماس با ترکیبات حاوی لاتکس اجتناب کند و در صورت نیاز به استفاده از دستکش از نوع ساخته شده از جنس وینیل یا نیترین استفاده کند و اگر فردی علائم تنفسی شدید در واکنش به لاتکس دارد باید از محیطهایی که تراکم بالای ذرات معلق لاتکس در هوا را دارد ( محیطهایی که دستکش لاتکس حاوی پودر الستفاده می شود)‌ پرهیز کند.

http://daneshyaran.4kia.ir/