نقش فن‌آوري اطلاعات در توسعه گردشگري

مقدمه

بر همگان آشكار است كه هيچ صنعتي به اندازه صنعت گردشگري ، در كشوري با اقليم ايران ، ارزنده ، اثر بخش و با حداكثر بازدهي اقتصادي و فرهنگي همراه نيست . كشور ايران با تمدن كهن و طبيعت چهار فصل ، با در اختيار داشتن صدها مولفه گردشگري ، يكي از بي نظير ترين كشورهاي جهان در حوزه گردشگري به شمار مي آيد. ايران را بايد يكي از پر ظرفيت ترين كشورهاي جهان در زمينه جذب گردشگر دانست و اما بر اساس آمارها ، با وجود آن كه كشوري مثل امارات ، كه يك صدم توانمندي تاريخي و فرهنگي ايران را ندارد ، توانسته است بيش از 10 ميليون گردشگر در سال جذب كند كه اين وضعيت براي مالزي در جنوب شرق آسيا نيز چنين است . اين كه چرا ما با اين همه پتانسيل ، نتوانسته ايم بيش از 2 ميليون گردشگر در سال جذب كنيم ، پرسشي است كه فقط سازمان ايرانگردي كشور نبايد پاسخ گوي ان باشد ! گردشگري مسئله اي نيست كه فقط يك ارگان يا دستگاه در آن دخالت داده شود. بر اساس استانداردهاي گردشكري امروزه جهان ، سازمان دولت الكترونيك (e-government) در راستاي جامعه اطلاعاتي (information society) يك كشور ، زير ساخت هاي گردشگري را تشكيل مي دهند. اگر شما مي بينيد كه مالزي سالانه ميلياردها دلار گردش مالي دارد ، فقط به خاطر برج هاي پتروناس يا برج هاي تجاري آن نيست ! بلكه هتل ها ، فروشگاه ها ، تجارت الكترونيك ، بانكداري و به طور كل ، صنعت آي تي مدوني دارد كه در اطلاع رساني و برقراري ارتباط نزديك گردشگر با صاحبان اين صنعت در مالزي ، ارتباط تنگاتنگي در اختيار دارد .

گردشگري و فن‌آوري اطلاعات

فناوري اطلاعات و ارتباطات كه امروزه به نام ICT شهره آفاق و انفس شده است و در نزد متخصصان علوم و فنون گوناگون ، از جايگاه رفيعي برخوردار است ، در واقع تكنولوژي جديد و نوظهوري است كه بشر در قرن جديد ، قصد دارد تا با استفاده از ان ، يك جهش سيگنالي و بزرگي را در عرصه علوم مختلف ، به انجام برساند. فناوري اطلاعات و ارتباطات ، در همه رشته هاي علمي جايخود را باز كرده است . در پزشكي ، صنايع گوناگون ، علوم انساني و حتي علوم پايه ، ICT يك محور غير قابل اجتناب است . خوشبختانه ، ارزش و اهميتي كه فناوري اطلاعات و ارتباطي روز براي توسعه زير ساخت هاي گردشگري در دنيا ايجاد كرده است ، بسيار جالب و قابل تامل است . وقتي يك گردشگر بتواند اطلاعات گردشگري مربوط به ابنيه هاي تاريخي يك كشور را در پهنه جهاني وب (internet) ملاحظه كند و درباره ان ها اطلاعات صوتي و تصويري و متني خوبي به دست آورد ، مشتاق مي شود. وقتي اين فرد مشتاق شد ، از طريق كانال هاي مربوطه ، علاقمند مي شود به كشور سفر كند. اكنون وقت ان است تا از طريق سايت هتل ها و موزه ها يا مراكز فرهنگي تاريخي كشور مقصد ، به رزرو بليط اقدام كند. حتي اگر سايت مراكز هواپيمايي كشورمقصد آماده گي داشته باشد ، بر اساس برنامه زمان بندي مسافر ، امكان رزرو اينترنتي بليط را براي و فراهم ميكند .

كشوري مانند انگلستان ، از طريق سايت سفارت انگليس در تهران ، حتي به بررسي الكترونيكي امكان صدور ويزا براي متقاضيان ايراني ، اخيرا روي آورده است . خوب اگر ويزاي اينترنتي هم صادر شود ، همه فرآيندهاي گردشگري با فناوري اطلاعات ، مهيا مي شود . آن هم با فشردن چند كليك و ظرف چند روز . بدون ان كه گردشگر از خانه اش خارج شود!! آيا در قرن بيستم اين گونه مي توانستيم مسافرت كنيم؟ پاسخ منفي است . پس اكنون در هزاره سوم ، بايد ازاين فرصت عالي استفاده كرد. پس در يك كلام ، اگر بخواهيم فرآيندي را در گردشگري از طريق پتانسيل آي تي طرح ريزي كنيم ، موارد زير قابل بررسي است :

1- اگر مي خواهيم گردشگر از طريق ICT به ايران بيايد ، ابتدا بايد دولت الكترونيك داشته باشيم . يعني سازمان ها و ارگان ها و امكانات كشور در فضاي اينترنتي معرفي شود.

2- همه دستگاه ها و مراكزي كه به نوعي با مقوله گردشگري در ارتباط هستند ، بايد حداقل يك وب سايت 2 زبانه مالتي مديا در اختيار داشته باشند . مثلا همه هتل ها ، آژانس هاي مسافرتي ، شركتهاي هواپيمايي و حمل و نقل ، مراكز اطلاع رساني و هماهنگي در امور گردشگري و امثالهم ، بايد از كانال وب سايت با گردشگر در ارتباط باشند تا ارتباطات سريع تر و با هزينه كم تري انجام بگيرد.

3- اطلاع رساني ظرفيت هاي فرهنگي و تاريخي و گردشگري كشور در سطح جهاني از طريق كانال هاي مجازي و ارتباطات سنتي به اطلاع علاقمندان برسد. اين نقشي است كه مثلا سايت هاي سفارت خانه هاي ايران در وب ، كه الان 25 سايت بد ظرفيت ! هستند ، بايد به دوش بكشند. يك كانادايي كه مي خواهد به ايران بيايد ، بايد سايت سفارت ايران در تورنتو www.salamiran.org به وي اطلاعات خوبي بدهد!!

گردشگري در هزاره‌ي سوم

گردشگري ، امروزه به عنوان يكي از صنايع بسيار مهم در توسعه فرهنگ ها و ارتباطات ملل ، نقش ممتازي در استقرار صلح و آرامش در جهان ايفا كرده است. بيش از 620 ميليارد دلار ، گردش مالي ساليانه توريسم در جهان است كه سهم كشور ايران ، به يك دهم درصد هم نمي رسد . گردشگري در هزاره سوم را ارزنده ترين صنعت پول ساز در جهان مي دانند كه دولت مردان كشور بايد با يك عزم ملي در اين راه بيش تر تلاش كنند. اين تلاش مي تواند باعث جذب توريست ، معرفي كشور در سطرح جهاني و ارتقاي رشد ناخالص ملي GNP را به همراه داشته باشد. درآمدي كه ما ميتوانيم از طريق آي تي براي جذب گردشگر داشته باشيم ، قابل مقايسه با درآمد نفت نخواهدبود. فرقي كه درآمد گردشگري با درآمد نفت دارد اين سايت كه در درآمد نفت ، ما سرمايه هاي ملي خود را با دلار عوض مي كنيم ، اما در درآمد گردشگري ، هيچ چيز پر ارزش نمي دهيم و در عوض ، سرمايه جذب مي كنيم. ارزش استراتزيكي كه گردشگري براي ساختار ژئو استراتژيك ايران مي تواند به ارمغان بياورد ، قابل مقايسه با هيچ صنعت و فناوري نيست . فقط بايد زير ساخت هاي لازم را فراهم كرد . صنعت گردشگري ، در گسترش توسعه پايدار و شناساندن پتانسيل ملت ها به يكديگر ، مورد توجه و اهتمام روشنفكران و فعالان سياسي جوامع بوده است. گذار از عصر صنعتي (industry revolution)به دوران طلايي عصر اطلاعات(communication revolution) ، فضاي جوامع اطلاعاتي (information society) را با تغيير روبرو كرده است . وقتي ابزارهاي نوين در ارتباطات و اطلاع رساني به خدمت شهروندان در مي آيد ، بايد انتظار تغيير در شيوه هاي زندگي روزمره را به انتظار كشيد. يكي از اين تغييرات ، دگرديسي در گردشگري و تولد گردشگري مجازي است

گردشگري مجازي

صنعت گردشگری امروزه در ردیف صنعت های پردرآمد، پاک و کم‌هزینه دنیا قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۰ میلادی ۲۰۰ میلیارد دلار درآمد کشورهای دنیا از این بخش تأمین شود و در همان سال از هر ۱۵ نفر شاغل در سطح دنیا یک نفر در این بخش فعال باشند. از طرفی صنعت گردشگری دنیا ابعاد متنوعی همچون توریسم الکترونیکی، اکوتوریسم، توریسم درمانی، ورزشی، روستایی، فرهنگی و تاریخی یافته است. با توجه به این وضعیت و با توجه به اینکه ایران طبق آمار سازمان جهانی جهانگردی دارای رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی و رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی است و همچنین جمعیت جوان روبه گسترش، نرخ بالای بیکاری، لزوم افزایش درآمد ارزی و سرمایه گذاری خارجی توجه بیش از پیش به این بخش می‌تواند زمینه رسیدن به اشتغال کامل، افزایش درآمد ارزی، معرفی تمدن و فرهنگ ایرانی به جهانیان، تعامل گسترده و سازنده با کشورهای دنیا، در هم شکستن مرزهای قومی و اقلیتی، را فراهم کند.

طی سال‌های اخیر گردشگری تبدیل به صنعتی رقابتی شده و کشورها برای کسب درآمد بیشتر متمایل به روش‌های جدید و ارائه نوآوری در این صنعت شده‌اند. برگزاری جشن‌های مختلف در کشورها، مانند جشن بادبادک‌ها یا جشنواره ساخت مجسمه‌های یخی و حتی برگزاری مسابقات ورزشی مانند المپیک، برگزاری کنفرانس‌ها و حتی استفاده از پزشکان مجرب جهت وارد کردن بیماران به کشور، روش‌های جدیدی برای جذب توریست و شناساندن فرهنگ یک کشور به جهان می‌باشد.

در کنار روش های پرهزینه، روش‌های کم‌هزینه، ولی پرباری نیز برای جذب توریست در اکثر کشورهای صنعتی دنبال می‌شود که از آن جمله می‌توان به استفاده از سمبل‌ها و مکان‌ها گردشگری در فیلم‌های سینمایی یا حتی کارتون‌های تلویزیونی اشاره کرد. در اینترنت و دنیای اطلاعات نیز با ایجاد سایت‌های متعدد در زمینه‌های مختلف گردشگری و اطلاعات وسیع این سایت‌ها، جذب توریست آسانتر شده است. در این میان حتی بازی‌های کامپیوتری نیز در تحقق اهداف گردشگری مستثنی نشده‌اند.

اما فضای مجازی گردشگری روشی نوین با توانایی نمایش سه بعدی همزمان با اراده کاربر و ارتباط مستقیم با او تاثیرگذارتر از مابقی روش‌ها و با هزینه به مراتب کمتر وارد عمل شده است. فضای مجازی با کاربردهای بسیار همچون شبیه‌سازی مکان‌های تفریحی، ساختمان‌ها، شهرک‌ها، فروشگاه‌ها، کارخانه‌ها و...، آموزش با قابلیت اتصال به محیط واقعی و ثبت وقایع محیط به صورت همزمان در فضای مجازی و کاربردهای آدرس‌دهی و مکان‌یابی قبل از سفر و حتی کاربردهای تبلیغاتی، فرهنگ‌سازی اکنون ابزاری بسیار قدرمتمد برای تبلیغ شده است.

امروزه اکثر کشورها به فکر استفاده از این فن آوری برای ثبت مکان های تاریخی و گردشگری خود افتاده اند. امیدواریم مسئولین میراث فرهنگی و گردشگری ایران هرچه زدوتر برای ثبت آثار بی‌نظیر این آب و خاک در عرصه فضای مجازی و شبیه‌سازی گردشگری سه بعدی وارد عمل شوند.

 منابع

سایت کمک آموزشی دانش یاران فورکیا

 http://daneshyaran.4kia.ir/