گزارش تخصصی آموزگار پایه ابتدایی با عنوان روش های علاقمند کردن دانش آموزان به درس تاریخ

 

 

گزارش تخصصی آموزگار پنجم ابتدایی :

روش های علاقمند کردن دانش آموزان به درس تاریخ (تعلیمات اجتماعی ) پایه پنجم

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

چکیده :3

مقدمه ( بیان مساله )4

ارزیابی از وضع موجود5

اهداف گزارش :6

هدف اصلی :6

اهداف جزئی :6

جمع آوری اطلاعات6

شیوه هاي گرد آوري اطلاعات7

ارائه روش هاي پیشنهادي جهت حل مسأله11

اقدام و اجراي راه حل هاي پیشنهادي12

ارزیابی بعد از اجرای طرح ( نقاط قوت )16

موانع و محدودیت ها17

پیشنهادها17

منابع و مآخذ19

پیوست20

 

 

 

چکیده :

بسیاری از مورخان، محققان و دانشمندان ایران و جهان با اذعان به علم بودن تاریخ و حتی قبول آن به عنوان مادر علوم نقش قابل توجه و انکارناپذیر تاریخ در زندگی بشر را گوشزد کرده و بر این مسائل اتفاق نظر دارند که تاریخ عبرت آموز بوده و می تواند با یادآوری اشتباهات بزرگ گذشته، انسانیت را از تکرار (لااقل عمدی و اختیاری) آن ها باز دارد. به علاوه تاریخ تجربه گذشته را به تجربه کنونی می افزاید و زندگی را پرمایه تر می کند. اتکا بر تجارب گذشته غالباً اخذ تصمیم را در زندگی روزانه آسان می کند و چونان چراغی برای راه آینده ما عمل می نماید.حس تاریخی لازمه ی حیات و بقای ملت ها به شمار می آید. هر ملتی با اتکا به شخص ها، حماسه ها، کتاب ها، شعرها، یادآوری خطرات و صدمات گذشته، بزرگداشت پیروزی ها و تجلیل از قهرمانان و ... هم در شکل گیری این حس و هم در تقویت هر چه بیش تر و مداوم آن می کوشد. ملت ما و دیگر ملت های بزرگ جهان به اتکای همین حس تاریخی است که در تاریخ دوام آورده اند و در برهه هایی، صاحب آوازه و افتخار شده اند. تضعیف این حس را باید خطری جدی در حیات عالی هر کشور دانست.اينجانب آموزگار پایه پنجم ابتدایی هستم و مدت سال است که در آموزش و پرورش در حال خدمت هستم.هم اکنون در این آموزشگاه 14 دانش آموز دارم. در این پژوهش سعی من بر این است که بتوانم دانش آموزان کلاسم را به درس تاریخ علاقه مند سازم . امید است گزارش تخصصی فوق مورد قبول همگان قرار گیرد.

 

 

 

مقدمه ( بیان مساله )

تدوین تاریخ، ترسیم سرگذشت حیات و فرهنگ یک قوم و ملت است. در این رهگذر، زمینه های پیدایش، بستر حرکت، عوامل و موانع آن، پدیده ها و حوادث، علل تعالی یا انحطاط، تأثیر و تأثرها، چگونگی روابط و سایر شئون و مظاهر زندگی، فرهنگ و سرنوشت آن ملت و قوم توسط یک مورخ به تصویر کشیده شده و در معرض اندیشه، کنکاش و مطالعه انسان ها و به ویژه فرزانگان و اندیشه مندان قرار می گیرد. این کار از نظر علمی ارزشمند، آگاهی بخش و خدمت به علم و فرهنگ و اقوام و ملل به خصوص محققان و دانش پژوهان و اصحاب اندیشه و اهل مطالعه است.تاریخ از مجرای ذهن تاریخ نویس می گذرد و هر قدر هوش و دانش او زیاد باشد، باز تاریخ را از دریچه دوران و شخصیت خویش می بیند. بنابر این، تاریخ نگار همواره بینش خاص خود را دارد، لیکن هرگز کل حقیقت را در نمی یابد و شیوه ی وی در دوره بندی تاریخ همواره، دست کم تا اندازه ای، فرآورده ذوق ویژه اوست. به این معنا، تاریخ کلاً به همان میزان که علم است، هنر نیز هست. به ویژه وقتی که مورخ از حد گزارش صرف وقایع و داده ها بگذرد و به تعبیر آن ها بپردازد.تاریخ را می توان از دیدگاه های مختلف بررسی و تقسیم بندی کرد؛ از وقایع نگاری تا واقع نمایی و کشف سنن و علل و انگیزه ها و نقد و تحلیل فلسفه حوادث تاریخی. بنابر این اقسام تاریخ به طور کلی عبارتند از:1. تاریخ نقلى علم به وقایع و حوادث و اوضاع و احوال انسان ها و ملت ها در گذشته، در مقابل اوضاع و احوالى که در زمان حال وجود دارد. پس علم تاریخ در این معنى، یعنى علم وقایع و حوادث سپرى شده و اوضاع و احوال گذشتگان. زندگى نامه ها، فتح نامه ها، سیره ها که در میان همه ملل تألیف شده و مى شود از این مقوله است..اما امروزه وقتی با دقت به رفتار و عملکرد دانش آموزان توجه می کنیم متوجه می شویم دانش آموزان با شور و شوق وارد کلاس درس تاریخ نمی شوند. تلاش دارند بهانه هاي مختلف از کلاس فرار کنند و سعی ندارند از حوادث گذشته مطالبی فراگیرند در کلاس به درس توجهی نمی کنند. تکالیف درسی را به خوبی انجام نمی دهند. نمرات امتحان بیشتر دانش آموزان در سطح قابل قبولي نيست.

این بی علاقگی به درس تاریخ مرا واداشت تا دست به تحقیق در این زمینه بزنم تا علل آن را بیابم در ضمن از مدیر مدرسه و اولیاي محترم که در این کار مرا یاري کردند، تشکر می کنم.

ارزیابی از وضع موجود

اينجانب آموزگار پایه پنجم ابتدایی هستم و مدت سال است که در آموزش و پرورش در حال خدمت هستم.هم اکنون در این آموزشگاه 14 دانش آموز دارم. .دانش آموزان این مدرسه داراي علاقه زیاد به تحصیل هستند و با اشتیاق وارد کلاس می شوند و من هم با چنین دانش آموزانی می توانم از روش هاي مختلف تدریس استفاده کنم و در کار خود موفق هم هستم.در ابتداي سال تحصیلی مدیر محترم جلسه ي شوراي آموزگاران را تشکیل داد که اکثر آموزگاران از جمله خود من هم در این جلسه شرکت نمودم. مدیر و معاون مدرسه گزارشی از عملکرد سال تحصیلی سال قبل را ارائه دادند و از وضعیت درسی دانش آموزان و علاقه آنها به تحصیل صحبت کردند و خاطرنشان ساختند که این دانش آموزان این مدرسه از وضعيت درسي خوبی برخوردارند . طبق بررسي هايي كه خود من انجام دادم فهميدم كه دانش آموزان اين مدرسه بيشتر وقت خود را صرف درس هاي پايه مثل رياضي و علوم مي كنند و علاقه چنداني به درس تاریخ از خود نشان نمي دهند.

با شروع کلاس ها من وارد کلاس هاي مختلفی شدم، از جمله براي تدریس درس تاریخ وارد کلاس پنجم شدم بعد از سلام و احوالپرسی خودم را معرفی کردم و از آنها خواستم که خودشان را براي من معرفی کنند و این کار را کردند. بعد از این در مورد اهمیت درس تاریخ براي آنها سخنرانی کردم. و در مورد فایده هاي تاریخ براي زندگی شان در جهان امروز توضیحاتی دادم. در ضمن صحبت متوجه شدم که بیشتر دانش آموزان به همدیگر نگاه می کنند و زیر لب چیز هایی می گویند و حتی حرکاتی هم دارند و گاهی مواقع با هم حرف می زدند. وقتی کلاس تمام شد دانش آموزان با سرعت از کلاس خارج شدند، این امر باعث تعجب من شد.جلسه بعدي قبل تدریس تدریس یک ارزشیابی تشخیصی از دانش آموزان کلاس پنجم به عمل آوردم نتیجه این آزمون به این صورت بود که از 14 نفر از دانش آموزان این کلاس فقط 3 نفر نمره بالاتر از حد متوسط (بین 10 تا 15 ) گرفتند و نمره بقیه زیر حد متوسط بود.اینمساله مرا بر آن داشت تا به حل مشکل بی علاقگی دانش آموزان به درس تاریخ بپردازم .

 

اهداف گزارش :

هدف اصلی :

علاقمند کردن دانش آموزان به درس تاریخ

اهداف جزئی :

چرا دانش آموزان به درس تاریخ بی علاقه هستند .

با استفاده از چه روش هایی دانش آموزان را به در تاریخ علاقمند کنیم

ارائه راهکارهایی به سایر همکاران برای علاقمند سازی دانش آموزان به درس تاریخ

جمع آوری اطلاعات

تدریس خود را شروع کردم در ادامه تدریس تلاش کردم آنها را به اظهارنظر و بحث و بحث و گفتگو ترغیب کنم و خود هم از آنها سوالاتی می پرسیدم و از این طریق آنها را به یادگیري درس علاقمند سازم. اما آنها تمایلی به شرکت در بحث از خود نشان نمی دادند و سوالاتی که می پرسیدیم جدایی غلط یا ناقصی می دادند و بعضی ها می گفتند ما نمی دانیم، متوجه نشدیم. البته در حین تدریس و جلسه بعد رفتارهاي از این

دانش آموازنی سرزده از جمله:

1. در زمان تدریس توجهی به کلاس نداشتند، همیشه به دنبال بهانه اي بودند تا بخندند تا پرنده اي از پشت پنجره عبور کند یا شخصی از آن جا عبور کند تا به آن نگاه کنند و دیگران را متوجه آن نمایند. یا اینکه صدایی از بیرون از کلاس بشنوند و آن را بهانه فرار از درس قرار دهند.

2. وقتی که درس اول تدریس شد براي آنها تکالیفی را مشخص کردم که باید انجام می دادند اما وقتی که در جلسه بعد وارد کلاس شدند جز همان سه نفر که تقریباً انجام داده بودند، بقیه بدون تغییر در رفتار آنها وارد کلاس شدند. وقتی علت را از آنها پرسیدم بهانه واهی آوردند و به دنبال توجیه کار خود بودند.

3. در حین تدریس مدام با یکدیگر حرف می زدند یا اگر یکی حرفی می زد به جاي معلم سعی می کردند که او را ساکت کنند تا از این طریق فرصتی براي فرار از درس پیدا کنند.

4. مشاهده می شد در کلاس درس مدام حرکت می کردند و احساس بی قرار ي می کردند یا نفس عمیق می کشیدند و با صداي بلند نفس را از دهان خارج می کردند یا خمیازه می کشیدند یا اجازه بیرون رفتن می خواستند، اگر یکی را اجازه می دادي بیرون از کلاس برود، بقیه هم چنین تقاضایی را داشتند.

مشاهده چنین رفتارهاي غیرطبیعی دانش آموزان در کلاس باعث نگرانی من شد. و براي من ایجاد سوال شد که چرا دانش آموزان رفتار هایی دارند چنین براي بهبودي کار پرسشنامه اي را تهیه کردم در آن سوالاتی را در مورد علاقه آنها به درس و کلاس تاریخ پرسیدم. در این نظرسنجی 68 درصد دانش آموزان علاقه اي به درس و کلاس و 65 درصد هم علاقه اي به معلم نداشتند. وقتی از فواید درس تاریخ براي سرنوشت آنها در زندگی آینده سوال مطرح کردم، 72 درصد دانش آموزان درس تاریخ را بی فایده دانستند و عنوان کردند که دانستن مطالبش تأثیري در پیشرفت شغلی آینده و زندگی آنها نداردودر ادامه وقتی که خواستم درس هاي ریاضی، علوم، دینی و جغرافیا از لحاظ تأثیر آنها بر زندگی شان رتبه بندي کنند 78 دانش آموزان رتبه شش را به تاریخ دادند. حال سوالی که براي من مطرح است این است

که چرا دانش آموزان به کلاس و درس تاریخ علاقه اي نشان نمی دهند و از آن گریزان هستند؟ من به عنوان معلم چگونه می توانم علاقه دانش آموزان را به درس تاریخ بهبود بخشم؟

شیوه هاي گرد آوري اطلاعات

منابع گرد آوري اطلاعات من دانش آموزان، اولیا دانش آموزان ، همکاران و کارنامه هاي دو سال قبل دانش آموزان که در دفتر مدرسه موجود بود ، می باشد . در این راستا روش هایی که براي جمع آوري اطلاعات استفاده کردم عبارتند از:

الف) مشاهده ب) پرسشنامه ج) مصاحبه د) اسنادي

الف) مشاهده: در مشاهده سعی کردم رفتارهایی را که بیانگر بی علاقگی دانش آموزان به درس تاریخ است را مورد توجه قرار دهم و آنها را ثبت کنم و بعد در پی حل آن بر آیم.

در ابتداي سال تحصیلی وقتی وارد کلاس شدم مشاهده کردم بسیاري مشغول حرف زدن هستند. از آنها خواستم که سکوت کلاس را رعایت کند و به حرف هاي من توجه کنند با این حال تعدادي هم تذکر مرا نادیده گرفتند وقتی تدریس درس را شروع کردم دانش آموزان توجهی به درس نداشتند و با حرکاتی که داشتند متوجه شدم احساس بی قرار می کنند. دائماً به بهانه هاي واهی با دوستانشان حرف می زند و اجازه خروج از کلاس را می خواهند. در حین تدریس از آنها سوالاتی در زمینه مطالب تدریس شده از آنها می پرسیدم و جوابی نمی دادند و می گفتند متوجه نشدم و من هم مجدداً توضیح می دادم و یا از بعضی دیگر که متوجه شدند می خواستم که توضیح دهند. با این شیوه سعی داشتم آنها را در تدریس فعال سازم و تمایل آنها را بر شرکت در بحث گروهی برانگیزم اما زیاد موفق نبودم. بعد از اتمام تدریس از یکایک دانش آموزان خواستم متن درس را براي کلاس با صداي بلند بخواند از كل دانش آموزان سه نفر می توانستند درس را خوب بخوانند و بقیه دانش آموزان در حد متوسط بودند. اتفاقاً بعداً همین سه نفري که متن درس را بخوبی می خوانند علاقه بیشتري به مشارکت در بحث کلاس از خود نشان می دهند و تلاش دارند پاسخ سوالات مطرح شده را بدهند درست است که ناتوانی در خواندن براي تمام درس ها مشکلاتی به همراه می آورد اما براي درس تاریخ که بیشتر مفاهیم آن انتزاعی است و دانش آموزان آن را لمس نمی کنند و همچنین فایده اي هم در آن احساس نمی کنند، این مشکلات بیشتراست. ناتوانی در خواندن باعث عدم یادگیري درس و به مرور زمان باعث بی علاقگی به درس تاریخ شده است.

در جلسه دوم هم وارد کلاس شدم وقتی تکالیف دانش آموزان را بررسی کردم دیدم که بسیاري از دانش آموزان باز به جزهمان 3 نفر بقیه تکالیفشان را انجام ندادند. یا اگر هم انجام دادند ناقص انجام دادند و پرسش هم که از درس قبلی به عمل آورد ام، درس یاد نگرفتند و جوابی به سوالات من ندادند وقتی دلیل را از آنها پرسیدم.

آنها جواب دادند که ما علاقه اي به درس تاریخ نداریم چون فایده اي براي ما ندارد و فقط براي قبول شدن شب امتحان مقداري می خوانیم ونمره ي قبولی را می گیرم تا از این درس خلاص شویم.

ب) پرسشنامه: در پرسشنامه من سوالات مختلفی را مطرح کردم تا علل این بی علاقگی را در دانش آموزان پیدا کنم و بهتر بتوانم با اقدامات درست به درمان آن بپردازم. پایین بودن سطح آرزوها یکی از عواملی است که باعث بی علاقگی دانش آموزان به تحصیل خصوصاً به درس تاریخ شده است.

بی علاقگی به تحصیل می شود. درس تاریخ چون داراي مفاهیم انتزاعی است و به نظر آنها ارتباطی با آينده شغلي آنها ندارد بی علاقگی دراین درس بیشتر احساس می شود.

عامل دیگري که باعث بی علاقگی دانش آموزان مورد تحقیق من به درس تاریخ شده شیوه تدریس معلم و چگونگی برقراري ارتباط او با دانش آموزان است.

در سال هاي گذشته از روش سخنرانی استفاده شده بود و كمتر از وسایل کمک آموزشی براي ایجاد انگیزه در میان دانش آموزان استفاده مي شد و فقط درس براي آنها توضیح داده مي شد و مقداري نمونه سوال براي آنها مشخص می شد.

موضوع دیگري که در پرسشنامه مطرح کردیم که بیانگر عدم تمایل دانش آموزان به کتاب تاریخ است مربوط به کیفیت محتوا و حجم کتاب و کم بودن ساعت آموزش تاریخ در طول یک هفته است. کتاب تاریخ علم امروز دانش آموزان نیست و دانش آموزان احساس بیگانگی با آن می کنند.مطالب این کتاب هم بیشتر جنبه تحلیلی دارند و کمتر جنبه توصیفی دارند و مطالب بصورت داستانی مطرح نشدند و هر چند تصاویر در کتاب موجود است

ولی دانش آموزان عنوان کردند که این تصاویر نمی تواند براي آنها جذاب باشدوتوجه آنها را به خود جلب می کند. حجم کتاب هم با توجه به زمان اختصاص یافته بسیارزیاد است.

بخش دیگر از عدم تمایل دانش آموزان به کتاب تاریخ مربوط به نگاه و برخوردضعیف متولیان آموزشی به این کتاب و عدم اختصاص امکانات و بودجه کافی براي جذاب نمودن این درس است.

ج) مصاحبه: مصاحبه را با والدین و همکاران انجام دادم طی دعوتی که از اولیاي دانش آموزان به مدرسه داشتم از 14 نفر 11 نفر در این جلسه شرکت کردند و بیشتر این والدین مادر بودند. آنها عنوان داشتند

نمی توانیم کمک هاي لازم را به آنهابکنیم و بیشتر نظارت بر کارهاي دانش آموزان رامحول به مادر می کنند و چون پدر بیشتر وقت خود را صرف کار در بیرون از خانه می کند در نتیجه با خستگی تمام وارد خانه می شود دیگر توان توجه به کار دانش آموز با نظارت بر کار او را ندارد. بیشتر وظایف خود را تامین نیازهاي مادي می دانند. و مادر هم چون بچه ها حرف شنوي کمتري هم از او دارند در نتیجه بی توجه به

تحصیل بچه ها و نیز عدم ابراز علاقه به دانش آموازن باعث بی علاقگی به درس خصوصاٌ تاریخ شده است.

بسیاري از خانواده ها از برقراري ارتباط درست با فرز ندانشان ناتوان هستند این ناتوانی نه تنها در مورد جنبه هاي مادي بلکه در مورد جنبه هاي عاطفی و روانی نیز وجود دارد. مجموعه این رفتارها سبب بسیاري از رفتارهاي ناخوشایند و بی تفاوت نسبت به درس تاریخ شده است. در کنار آن برخی از خانواده ها داراي تعدادفرزندان بیشتر 3 نفر با فاصله سنی کم هستند در نتیجه چنین خانواده هایی فرصت

کمتري پیدا می کنند تا به تک تک فرزندان خود توجه کنند. از این رو در چنین محیط ی فرزندان کمتر مورد توجه قرار می گیرند و مورد حمایت قرار می گیرند و تشویق هاي لازم از طرف خانواده از فرزندان نمی شود. در نتیجه هم این عوامل باعث بی علاقگی دانش آموزان به درس تاریخ شده است.

مصاحبه با همکاران براي من بسیار مهم بود زیرا با توجه به موضوعاتی که در بالا مطرح شده ارتباط تنگاتنگی با کار همه همکاران داشته است. پس روش هایی که آنها براي علاقه مند ساختن دانش آموزان به درس در پیش گرفتند، می توانند مفید باشد.

معلم پایه چهارم: در ابتدا من سعی دارم با آنها ارتباط دوستانه برقرار کنم و با آنا ن درد دل کنم، به پاي صحبت هاي آنها می نشینم و بعد وقتی که علاقه آنها را به درس و خودجلب کردم از آنها می خواهم در کلاس درس توجه داشته باشند و در کلاس فعال باشند

تا مطالب درس را در همان کلاس یاد بگیرند. به آنها یاد آوري می کنم که شما می توانید موفق شوید، مشروط به اینکه با علاقه به کلاس بیایید و گوش کنید.

معلم پایه سوم: من دانش آموزان را به گروه هاي کوچک تقسیم کنم و از آنها می خواهم با یکدیگر درموردموضوعات درس بحث کنند و به کلاس ارائه دهند و همچنین رسانه ي آموزشی را درست کنند وبا استفاده از وسایل کمک آموزشی کلاس را جذاب می کنم ودانش آموزان با علاقه و دقت به درس توجه می کنند.

معلم پایه دوم: سعی می کنم همیشه ارتباط درست و مهربانانه با آنها داشته باشم همیشه با والدین این دانش آموزان در ارتباط هستم و به مناسبت هاي مختلف مسابقاتی برگزار می کنم تا دانش آموزان را به درس علاقه مند سازم.

د) روش اسنادي: از این روش براي بررسی اسناد و مدارك دانش آموزان که از گذشته به جاي مانده استفاده کردم. از مدیر محترم خواستم تا مدارك و پرونده هاي دانش آموزان را در اختیار من قرار دهد. با بررسی که داشتم براي من روشن شده که نمرات درس تاریخ دانش آموزان این کلاس نسبت به درس هاي دیگر پایین تر بود .

ارائه روش هاي پیشنهادي جهت حل مسأله

با توجه به اطلاعات بدست آمده و شناخت علل بی علاقگی دانش آموزان به درس تاریخ تصمیم گرفتم روش هاي زیر را اجرا نموده تا از میزان علاقه دانش آموزان را افزایش دهم:

1. بالابردن سطح آرزوهاي دانش آموزان

2. تشکیل گروه هاي کوچک

3. برقراري ارتباط مناسب با دانش آموزان

4. تهیه رسانه آموزشی

5. تهیه داستان هاي تاریخی

6. ارائه فهرستی از مشاغل

7. استفاده از شیوه هاي نوین تدریس

8 . استفاده از وسایل کمک آموزشی در تدریس

9 . تغییر دادن محرك ها در جریان تدریس

10 . مشاوره با مدیر و معاون مدرسه

11 . ارائه گزارش در جلسه شوراي آموزگاران

2 . راهنمایی و مشاوره با والدین

اقدام و اجراي راه حل هاي پیشنهادي

1. بالابردن سطح آرزوها- براي بالابردن سطح آروزها به دانش آموزان در جلسات متعدد متذکر شدم که هر انسانی با تلاش و کوشش می تواند موفق شود. انسان هاي موفق به دستاوردهاي کم قانع نمی شوند و تلاش دارند با برنامه ریزي و پشتکار در انجام کارها موفقیت هاي خوبی داشته باشند. شما هم داراي توانایی هاي زیادي هستید و نباید خود را دست کم بگیرید. می توانید با تبدیل محدودیت ها به فرصت ها و استفاده از این فرصت ها در یادگیري درس ها موفق باشید. تفاوتی میان شما و آنهایی که موفق هستند، وجود ندارد. تنها تفاوت در این است که آنها از فرصت ها استفاده می کنند و در کلاس با دقت به درس گوش می کنند و مطالب را در همان کلاس یاد می گیرند. در ادامه از شخصیت هاي علمی که با کمترین امکانات موفق بودند صحبت کردم. با این شیوه سعی کردم سطح آرزوهاي دانش آموزان را افزایش دهم.

2. تشکیل گروه هاي کوچک- دانش آموزان را به گروه هاي کوچک همیار تقسیم کردم و به آنها فرصت دادم متن درس را به صورت انفرادي بخوانند و بصورت گروهی با هم بحث و گفتگو کنند و بعد به سوالات مطرح شده، پاسخ دهند. البته براي گروه هایی که فعالیت خودشان را با جدیت دنبال می کردند و مشارکت خوبی داشتند،جایزه در نظر می گرفتم.

3. برقراري ارتباط مناسب با دانش آموزان- سعی کردم ارتباط دوستانه اي با دانش آموزان داشته باشم در ابتداي ورودم به کلاس با آنها سلام و احوالپرسی می کردم و سعی کردم با نام کوچک آنها را صدا بزنم از تنبیه یا مجازات هایی که شخصیت آنها را زیر سوال می برد، پرهیز کردم. دانش آموزان را در تصمیم گیري ها مشارکت می دادم و از آنها خواستم که عملکردم را در کلاس نقد و بررسی کنند و انتقادها و پیشنهادهاي خود را بیان کنند و نظرات آنها را در تدریس لحاظ می کردم. در این زمینه از راهکارهاي بهبود ارتباط (هورنباي 1994 ) استفاده نمودم.

5. تهیه رسانه آموزش- در این زمینه از دانش آموزان خواستم که برحسب موضوعات درس از محیط پیرامون خود آثار و بناهایی تاریخ ی مربوط به دوره هاي مختلف را بررسی و از آنها گزارش تهیه و به کلاس ارائه دهند. کار دیگر تهیه روزنامه دیواري بوده و براي این کار آنها نمره در نظر گرفتم تا دانش آموزان تشویق

شوند کارشان را با جدیت انجام دهند.

6. تهیه داستان هاي تاریخ ی- ابتدا خود داستان هاي تاریخ ی را در کلاس می گفتم.براي نمونه ماجراي قتل آقامحمدخان قاجار را توضیح دادم و از شخصیت هایی چون میرزاکوچک خان که در تاریخ نقش داشتند صحبت می کردم و در ادامه دانش آموزان را تشویق کردم که آنها می توانند این کارها را انجام دهند.

7. بازدید از موزه- یکی دیگر از اقداماتی که با همکاري مدیر مدرسه انجام دادم

بازدید از موزه شهرستان نهاوند به همراه دانش آموزان بود. البته از آنها خواستم از این بازدید بصورت گروهی گزارش تهیه کنند و به کلاس ارائه دهند و گروهی که بهترین گزارش تهیه کردند مورد تشویق قرار گرفتند.

8. ارائه فهرست مشاغل- فهرستی از مشاغلی که مربوط به علم تاریخ و تاریخ بود تهیه نموده و در اختیار دانش آموزان قرار دادم. از جمله این مشاغل عبارتند از: باستانشناسی،کارشناس مسائل سیاسی، حقوق سیاسی، مورخ و دبیري تاریخ .

9. استفاده از شیوه هاي نوین تدریس- سعی کردم با توجه به موضوعات هر درس روش هاي خاصی را پیش بگیرم. یکی از این روش ها که براي تدریس انتخاب کردم، تدریس گروهی بود. از دانش آموزان خواستم متن درس را بخوانند و بصورت گروهی در مورد سئوالات مطرح شده من بحث کنند و جواب را براي کلاس بیان کنند. روش دیگرایفاي نقش (ترموتوونین رشد آموزش تاریخ نشر 21 ) بود. در این روش از چند نفر از دانش آموزان خواستم که برحسب مطالب کتاب یک نقش را انتخاب و در کلاس براي دیگران بازي کند. و دیگران که به عنوان تماشاچی هستند موظفند در پایان به نقد وبررسی بپردازند. و اگر سوالاتی که مطرح شده پاسخ دهند.

10 . استفاده از وسایل کمک آموزشی در تدریس- در این زمنیه تصاویر سیاسی از کتاب ها و مجلات رشد آموزش تاریخ تهیه کردم و در موقع تدریس از آنها استفاده نموده تا ایجاد انگیزه نمایم و میزان تمرکز حواس آنها را بالا ببرم. همچنین از آنها خواستم تصاویر یا مطالبی تاریخ ی را تهیه کرده و به کلاس ارائه دهند تا از آنها استفاده کنم.

11 . تغییر دادن محرك در جریان تدریس- در زمان تدریس سعی کردم حرکات و سخنان خود را تغییر دهم همراه با تغییر آهنگ، صدا و چهره با شور و شوق تدریس می کردم و علاقه خود را به تدریس نشان می دادم و با دانش آموزان ارتباط چشمی برقرار می کردم تا از این طریق دانش آموزان با علاقه به درس گوش دهند.

12 . راهنمایی و مشاوره با مدیر و معاون مدرسه- از مدیر و معاون مدرسه خواستم زمانی که اولیاي دانش آموزان به مدرسه مراجعه می کنند ابتدا از نقاط قوت دانش آموزانشان صحبت کنند و بعد به نقاط ضعف آنها بپردازند، زیرا برخی از والدین احساس می کند چون فرزندانشان وظایف خود را به خوبی انجام نداده اند، موجب شرمساري آنها خواهند بود و وقتی به مدرسه می آیند مورد سرزنش قرار خواهند گرفت.

13 . ارائه گزارش در جلسه شوراي آموزگاران - گاهی اوقات شما به عنوان یک دبير از همکاران و مسئولان تقاضاي کمک داریم در هر حال تقاضاکردن از دیگران گاه براي ما دشوار است. اما در جلسه ي شوراي آموزگاران سعی کردم تا اقداماتی که براي علاقمند کردن دانش آموزان به درس تاریخ انجام دادم گزارش داده و از همکاران درخواست کردم که بدون هیچ گونه ملاحظه اي به نقد و بررسی کارم بپردازم. و انتقادها و پیشنهادهاي خود را بیان نمایند. در این راستا براي افزایش موفقیت در تقاضا کردن در موقعیت هاي مختلف مانتئی ( 1988 ) راهنماي مفیدي براي من بود. این راهکار به طور خلاصه عنوان می داردکه درخواست خود را مستقیماً و سریع و دقیق بیان دارید و با آمادگی کامل پذیراي انتقادهاي سازنده عزیزان باشیم.

14 . راهنمایی و مشاوره با والدین- در جلسات متعددي که با والدین داشتم اهمیت نقش خانواده را در علاقه مند کردن دانش اموزان به تحصیل بخصوص درس تاریخ یادآوري کردم و از آنها خواستم که وقتی بیشتري را براي برقراري ارتباط درست با فرزندانشان صرف کنند. از دانش آموزان خود بخواهند که موضوعات مختلف درس تاریخ را براي آنها شرح دهند. سعی کنند در منزل به آنها فرصت اظهار نظر بدهند و در تصیم گیري ها شرکت دهند. بر کار آنها نظارت داشته باشند. همیشه با من در ارتباط

باشند و این ارتباط را به خاطر کار قطع نکنند. سعی کنند علاقه خود را به فرزندان نشان دهند و آن را پنهان نکنند، چون دانش آموزان بسیار به آن نیاز دارند. کارهاي خوبی که انجام می دهند آنها را تشویق کنند و جوایزي براي آنها بخرند و سعی داشته باشند در خرید جوایز به کتاب بیشتر توجه داشته باشند. اگر دچار اشتباه شدند سریع آنها را سرزنش یاتنبیه نکنند. بلکه راهنمایی و ارشاد کنند. در این قسمت روش آموزش موثر والدین (گوردن 1970 ) استفاده کردم.

ارزیابی بعد از اجرای طرح ( نقاط قوت )

پس از اعمال راه حل هاي بیان شده پس از 4 ماه تغییرات ذیل در نگرش و رفتار دانش آموزان بوجود آمد که باعث واکنش و اظهارنظرهاي مثبت والدین و همکاران شد.

بعضی از تغییرات به شرح ذیل می باشد:

1. دانش آموزان نسبت به آینده تحصیل خود امیدوار شده و با علاقه وارد کلاس می شدند و به درس با دقت گوش می کردند. در پرسشنامه اي که قبلاً تهیه کردم میزان علاقه ي دانش آموزان را مجدد اً بررسی کردم که 44 % درصد دانش آموزان به درس تاریخ و 88 % نسبت به معلم علاقمند شدند. و 55 % درصد دانش آموزان احساس می کردند درس تاریخ براي آنها مفید است.

2. در گروه مشارکت فعال داشتند و کارهاي گروهی را با جدیت تمام انجام می دادند و داوطلب ارائه آن براي دیگران می خواندند.

3. توان خواندن متن افزایش پیداکرد و همان دو نفري اکراه داشتند که متن درس را بخوانند در ادامه کار با علاقه متن درس را براي دیگران می خواندند.

4. رسانه آموزشی را تهیه بصورت روزنامه دیواري به کلاس ارائه می دادند و خواستار این بودند روي دیوار کلاس نصب شود.

5. در طی جلسه اي که با والدین دانش آموزان داشتم، عنوان کردند که فرزندانشان از آنها می خواستند که براي آنها روزنامه، کتاب هايي پيرامون تاریخ بخرند تا آنها مطالب مربوط به موضوعات درسی را در آنها پیدا کنند.

6. والدین عنوان کردند که دانش آموزانشان علاقه مند به درس تاریخ شده و براي آنها توضیح می دادند و مطالبي پيرامون تاریخ را براي آنها می گفتند.

7. در موقع تدریس، فعالانه در بحث ها شرکت می کردند و سئوالاتی که مطرح می کردم سعی داشتند پاسخ دهند، حتی درصورت غلط بودن پاسخ ها، اظهار پشیمانی نمی کردند.

8. همکاران هم ابزار رضایت از دانش آموزان می کردند و عنوان کردند که دانش آموزان با علاقه بیشتر به درس توجه دارند و نمرات آنها نسبت به گذشته افزایش پیدا کرد.

9. نمرات درس تاریخ نسبت به گذشته افزایش یافت

موانع و محدودیت ها

1. تهیه وسایل کمک آموزشی به اندازه استفاده كل دانش آموزان مشکل بود.

2. زمان تدریس درس تاریخ بسیار کم و فرصت کافی نداشتم تا از امکانات بیشتر و بهتر استفاده کنم و دانش آموزان را بیشتر درگیر آن کنم.

پیشنهادها

1. سعی شود از همان ابتداي سال تحصیلی در مدرسه با دانش آموزان ارتباط درست ومناسب داشته و از برخورد هاي تند پرهیز شود تا دانش آموزان نسبت به درس یا معلم احساس بی علاقگی نکند.

2 . در مدارس براي خانواده ها جلسات آموزش خانواده برگزار شود و از آنها دعوت شود به جلسات بیایند تا در امرآموزش و علاقه مند کردن دانش آموزان کمک کار خوبی براي مدرسه باشند.

3. به متولیان مدرسه توصیه می شود زمانی که والدین دانش آموزان به مدرسه می آیند سعی کند ابتدا نقاط قوت دانش آموزان را بگویند، بعد اگر مشکلی داشتند آنها را مطرح نمایند چون بسیاري از خانواده ها وقتی به مدرسه دعوت شوند فکر می کنند و به خاطر کار فرزندانشان دچار لغزش شده و در مدرسه سرافکنده خواهند شد.

4. در مدارسی که دانش آموازن آن نسبت به برخی درس ها علاقه اي نشان نمی دهند. مدیران سعی کنند بودجه جداگانه اي در نظر بگیرند و با هزینه کردن درست آن دانش آموزان را به آن درس علاقه مند سازند.

5. در برنامه آموزشی مدرسه حتما اردوهاي علمی و تفریحی گنجانیده شود تا دانش آموزان به درس هایی که علاقه نشان نمی دهند به همراه همان دبیر مربوط به اردو بروند تا ارتباط نزدیک تر و دوستانه تري برقرار شود و دانش آموزان به ان درس و معلم آن علاقه مند شوند.

6. در تدریس درس ها معلمان سعی کنند به توان و نیاز هاي دانش اموزان توجه کنند وبا توجه یه آن تدریس کنند تا دانش آموزان احساس کند که می توانند مطالب را بفهمد وبا فهم آن به به آن درس علاقه مند شوند.

7. به متولیان مدرسه پیشنهاد می شود که با همکاري و نظارت دیگران ماهنامه یا فصل نامه هایی در مدرسه توسط دانش آموزان انتشار دهند.

9. در تدریس حتما از وسایل کمک آموزشی استفاده شود و از همه ي دانش آموزان دربحث هاي کلاس استفاده شود.

10 . مسابقات علمی در مدرسه در طول سال تحصیلی برگزار شود و به افراد برگزیده جوایزي هم داده شود.

11 .سعی شود تحقیقاتی در زمینه ي تأثیر تغییرات دوره ي نوجوانی در بی علاقگی دانش آموزان به درس تاریخ انجام گیرد.

 

 

 

 

منابع و مآخذ

1. اصغرپور، حمید( 1383 )، مشاوره با دانش آموزان در مدارس (مهارت هاکاربردها) براي معلمان مشهد، موسسه فرهنگی و هنري و انتشاراتی ضریح آفتاب.

2. خیراندیش، عبدالرسول ( 1384 ) آموزش رسمی تاریخ (ضرورت ها و تنگناها)،. رشد آموزش ، شماره 18

3. سیف، علی اکبر ( 1382 )، روش هاي اندازه گیري و ارزشیابی آموزشی، تهران،آگاه.

4. شعبانی، حسن ( 1382 )، مهارت هاي آموزش و پرورش (روش ها و فنون تدریس) تهران، سمت.

5. لوگال، آندره ( 1379 )، شکست هاي تحصیلی (شناخت و جبران)، ترجمه محمدرضا شجاع رضوي، مشهد، آستان قدس رضوي.

6. ملک محمدي، حمید ( 1384 )، ایفاي نقش، شیوه اي در تدریس اجتماعي ، رشد . آموزش تاریخ

7. نوروزي، جمشید ( 1383 )، کتاب هاي درسی از نگاه تعدادي از. دانش آموزان، رشد آموزش ، شماره 14

8. نوروزي ، جمشید ( 1383 )، کتاب هاي درسی در کشور آلمان، رشد آموزش . شماره 16

 9. http://daneshyaran.4kia.ir/ سایت

 

 

 

 

 

پیوست

باسمه تعالی

دانش آموزان گرامی – سلام

پرسشنامه ي حاضر بخشی از کار تحقیقی اینجانب در زمینه ي افزایش علاقه ي دانش آموزان به درس تاریخ است. خواهشمند است صادقانه به سئوالات زیر پاسخ دهید. لازم به یاد آوري است که جواب دادن به این سوالات تأثیري در نمره ي شما ندارد و همچنین نیاز به نوشتن نام نیست.

-1 شغل والدین شما: پدر( ) مادر ( )

-2 تحصیلات والدین: پدر( ) مادر ( )

3 آیا به درس تاریخ علاقه دارید؟ خیر  بله

4 آیا به معلم تاریخ علاقه دارید؟ خیر  بله

5 به نظر شما درس تاریخ براي آینده زندگی شما فایده اي دارد؟  خیر  بله

-6 درس هاي زیر را از لحاظ فایده آنها رتبه بندي کنید.

شيمي-فيزيك –رياضي-انديشه اسلامي –رياضي-مطالعات اجتماعي

-7 با توجه به زمان کلاس حجم کتاب تاریخ شما چگونه است؟

 مناسب  زیاد  کم

-8 دوست دارید محتواي کتاب تاریخ شما چگونه باشد؟

 داستانی همراه با تصاویر  داستانی  به همین صورت

-9 آیا والدین شما در منزل در انجام کارها با شما مشورت می کنند؟

 خیر  بله

-10 والدین شما در منزل در انجام کارها چه میزان با شما مشورت می کنند؟

 بسیار زیاد  زیاد  متوسط  کم  بسیار کم

-11 والدین در منزل چه میزان با شما روابط دوستانه و عاطفی دارند؟

 بسیار کم  کم  متوسط  زیاد  بسیار زیاد

-12 در صورت انجام کار خوب در منزل مورد تشویق والدین قرار می گیرد؟  خیر  بلی

-13 اگر در منزل وظایف را به خوبی انجام ندهید برخورد والدین با شما چگونه است